न्ह म्ह ʔ

सर्व. – (उसको जनाउने उपसर्ग) – his/her (खक्‍कुबो कलोङ् तुका। – उसको खुट्टा दुख्यो ।)

कइसमाक् वि. – नराम्रो/खराब – bad (हुमायाङ् चारङ् कइसमाक मुयाङ् । – किनेको चामल नराम्रो छ ।)

ककेत्मा वि. – रङ्/देखाई – colour (तक्‍कुबो ककेत्मा माकाचक्चक् मुयाङ् । – त्यसको रङ् कालो छ ।)

कक्मा स.क्रि. – समात्‍नु – hold (अक्‍कु अक्‍रङ् कक्‍मा   दोत्‍याङ्‌कु । – यो एकछिन समात्‍नु पर्नेछ ।)

कखाखुत् ना. – राती – night (कखाखुत् पबाल्‌लिमिन् । – राती डुल्न हुन्‍न ।)

कखिप् ना. – क्रमसङ्‌या – serial number (देम्क खिप्दो थत्‌नि छाप्ङेन् ? – कति क्रमसङ्‌ख्यामा त्यसरी लेखिएको छ ?)

कखिप्मा ना. – गन्ती – counting (देम्‌नि तखिप्‌दि चिलि ? – कति गन्ती गरिसक्यो ?)

कखिप्मा ना. – रुपैयाँ पैसा – money (कखिप्मा देम् ततोक्याङ् ? – तिमीसँग पैसा कति छ ?)

कखिप्ला ना. – विषय – subject (खाकु कखिप्ला तालो खिप्याङ्सो     तताति ? – पढ्दै कुन विषयसम्म पुर्‍यायौ ?)

कखिप्ला फेङ् ना. – विषय सूची – content (कखिप्ला फेङ् तछाप्‌दि ?  – विषय सूची बनायौ ?)

कखु ना. – चोर – thief (कखु कखाखुत् बान् ।  – चोर राती डुल्छ।)

कङ् ना. – दाँत – tooth (दोरोमेन् चेए पअङ् एन्कङ् सोप्मा     दोत् । – केही चिज खाएपछि दाँत माझ्नुपर्छ ।)

कङ्‌मा स.क्रि. – झुण्ड्‌याउनु – hang (साखान् ङास्वा खुक्दो कङ्‌मा दोत्।  – मासु सरङ् मुनि झुण्ड्‍याउनुपर्छ ।)

कच/कचि सर्व. – उनीहरूको – their (खक्‍कुचिबो कचि मिन्मा साङ्‌याङ्। – उनीहरूको मन सफा छ ।)

कचा ना. – खाने – eater (चाखङ् कचा ना सात्छे मेत्दङ्‌चि । – ढिडो खाने त कोही छैनन् ।)

कचाम्गरि ना. – खाने बेला – eating time (खोङ्सङ्‌ कचाम्गरि लिसा। – भटमास खाने बेला भयो ।)

कचामागरि ना. – छिप्पिने बेला – time to be mature (बिरोसी कचामागरि लिसा। – खुर्सानीको छिप्पिने बेला भयो ।)

कचुप्पाङ् वि. – सानो – small (कचुप्पाङ् परङ् लाक्सुङ्‌कु ।  – सानो चाँहि बेच्छु ।)

कछाप् ना. – लेखक – writer (कछाप्‌आ खिप्खाफेङ् छाप्‌दि ।  – लेखकले पुस्तक लेख्छ/लेख्यो ।)

कत्दाङ् क्रि.वि. – पछि/पछाडि – behind/later (खक्‍कु कदाङ्   बेना । – ऊ पछि आयो ।)

कनिमाक् वि. – असल/राम्रो – pure (आइपाकु एन्पुरुप् कनिमाक् मुयाङ् । – यसपालीको हाम्रो काक्रा राम्रो छ ।)

कप्पा ना. – उसको बाउ – his/her father (कप्पा खात्‌नि पुक्सा ? – उसको बाबु कता गयो ?)

कप्पाछा ना. – भाले लिङ्‌गी – male (कप्पाछा बोक्छेलेत् लाम्ङाङाकु । – बुचा सुँगुर खोजिरहेको छु ।)

कप्‍मखा ना. – सोल्टिनी – sister in law’s sister (काकप्मखा ओङ् बान्‌सि पुक्साचि । – तिम्रो सोल्टिनीसँग घुम्न जाउ ।)

कमोङ् वि. – काचो – unripe (आम्बा कमोङ् ङे मुयाङ् । – आँप काचै छ ।)

कम्माछा ना. – पोथी लिङ्‌गी – female (कम्माछा बोक्छेलेत्  पुक्सा । – भुनी सुँगुर गयो ।)

कलेन् लिमा ना. – जान्‍ने/ज्ञानी हुनु – intelligent (हेन्कु छाचि कलेन् लिमा दोत् । – अबका केटाकेटी जान्‍ने/ज्ञानी हुनुपर्छ ।)

कसोक्माआ वि. – उसको अल्छीले – his/her laziness (कसोक्माआ ककेङ्टाङ् थिन्मा परइन् । – अल्छीले उसको पिँध उचाल्न सक्दैन ।)

कसोम् ना. – चित्त – mind (खक्‍कुबो कसोम् पसिएन् । – उसको चित्त बुझेन ।)

कहेप्पाङ् वि. – ठूलो – big (कहेप्पाङ् परङ् लाक्सुङ् । – ठूलो चाँहि बेचेँ ।)

का सर्व. – तिम्रो जनाउने उपसर्ग – your (काखिम् खादो ? – तिम्रो घर कहाँ हो ?)

काङ्‌मक् ना. – रातो पाहा – red toad (काङ्‌मक् लोका । – रातो पाहा समात ।)

काङ्‌मा स.क्रि. – टेक्नु – stride (ओधो काक्सा खाइ । – यहाँ टेक त।)

काचि ना. – काम – work (खोङ्‌निलो काचि कोप्मादोत् । – राम्ररी काम गर्नुपर्छ ।)

काचि कोप्‌चिने अ.क्रि. –  काम गरौं – let’s do work (बेना केचि काचि कोप्‌चिने । – आउ हामी काम गरौं ।)

काचि कोप्मा क्रि. –  काम गर्नु – work (काचि कोप्मा नङ्‌निमा बेन्मादोत् । – काम गर्न रमाइलो मान्‍नुपर्छ ।)

काचियोक् ना. –  क्रियाकलाप – activities (कनिमाक् काचियोक् मुमादोत् । – असल क्रियाकलाप गर्नुपर्छ ।)

कानेइ निपा. –  है – said (आइ खक्‍कु बेन् नि कानेइ । – ऊ आज आउने रे है ।)

कान्चो ना. – सुर्ती – tobacco (कान्चो चामा पलिनिन् । – सुर्ती खान हुन्‍न ।)

कान्मा स.क्रि. – अड्‌किनु/अड्काउनु – dangle (तो कान्मा मुआङि। – ती अड्काउन आट्‌यो ।)

काप्मा स.क्रि. – जोडी मिलाउनु/जोडी बनाउनु – match (उन्कुआ काप्मा दोत् । – सानोले जोडी मिलाउनुपर्छ ।)

काबो सर्व. – तिम्रो – your (काबो कामिन्मा इछित् चाइन्याङ् । – तिम्रो मन अलि नमिठो भइरहेको छ ।)

कामेत्छा ना. – तरुनी – young lady (खन्‍ना कामेत्छा तलिसा । – तिमी तरुनी भयौ ।)

काम्टा ना. – चिम्टा – tweezers (काम्टाआ मि चिप्‌धि कि बेत्‌दि। – चिम्टाले आगो च्यापेर ल्याऊ ।)

काम्मा स.क्रि. – जोड्नु – join (तक्‍कु काम्मा दोत् । – त्यो जोड्नुपर्छ।)

काम्मासि ना. – मात्रा – a sign with letter (छाप्मालुत्‌दो काम्मासि पाक्‌दि । – अक्षरमा मात्रा लगाऊ ।)

काम्मासिभोङ् ना. –  मात्रा समूह – signs with letter (काम्मासिभोङ् सङ्टेन्चेन्‌निन्‌ किना खिप्दानुम् । – मात्रा समूह चुपचाप रहेर पढ ।)

कि/किना संयो. – र/अनि – and (रोङ् चाआ कि/किना बेना । – खाना खाएर आऊ ।)

किन्मा स.क्रि. – तर्साउनु/तर्सिनु – fear (खाकिन्मा पलिनिन् । – तर्साउनु हुँदैन ।)

किन्मा स.क्रि. – डराउनु – frighten (किन्मा पेए कानेइ । – डराउने होइन है ।)

कि ङे/किना ङे संयो. –  र नै/अनि नै – and (हत्‌नि लि किना ङे ङा पतानङ्‌कु तल्ल । – यस्तै हुन्छ र नै म पुग्दिन त ।)

किमा स.क्रि. – पकाउनु – cook (ङा रोङ् किङा । – म भात पकाउँछु।)

कु वि. –  जस्तो – like (तक्‍कु ना थ्वाकु पमुएएन्कु । – त्यो त त्यस्तो थिएन ।)

कु वि. –  तातो – hot (होक्लानाम्दो वा कु । – गर्मी याममा पानी तातो हुन्छ ।)

कु निपा. – हो/थियो – yes (खक्‍कु ना थ्वाकु कु । – ऊ त त्यस्तो थियो ।)

कुइयामा ना. – अँध्यारो – dark (कलेदा ङे कुइयामा मुयाङ् । – दिउसै अँध्यारो छ ।)

कुक्वा ना. – कोइली – cuckoo (कुक्वा चानिलो पात् । – कोइली मिठो कराउँछ ।)

कुङ्‌मा स.क्रि. – निहुरिनु/निहुराउनु – bend (कुङ्‌माचेन्मा किना लोन्मा दोत् । – निहुरिएर निस्किनुपर्छ ।)

कुन्मा स.क्रि. – अड्‌किनु – obstruct (कुन्मा पमुङाङा । – अड्‌किन लाग्यो।)

कुप्मा स.क्रि. – टिप्नु – pick up  (रिकेन्कु चा कुप्मादोत् । – पोखिएको अन्न टिप्नुपर्छ ।)

कुमा स.क्रि. – लुकाउनु – hide (निमनाबो दोरोत्छे कुमा    पलिनिन् । – अर्काको केही लुकाउनु हुँदैन ।)

कुरोङ् ना. – मावलो – maternal house (एन्कुरोङ् पुङ्‌मा एन्छेमा केत् । – आफ्नो मावलो जान जाँगर चल्छ ।)

कुलङ्‌धिप्पा ना. – मेघ – thunder (कुलङ्‌धिप्मा मुयाङ् । – मेघ गर्जिरहेको छ ।)

कुसि/कोसि ना. – औंला – finger (एन् कुसिचि साङ्‌माङेन्माचि मदोत् । – हाम्रो औंलाहरू सफा गरिरहनु पर्छ ।)

कुहिप् ना. – छहारी – shadow (कुहिप् मुचिने । – छहारीमा बसौं।)

के सर्व. – हामी – we (के झारा तोङ्‌मा किना युङ्‌मा दोत् । – हामी सबै जना मिलेर बस्नुपर्छ ।)

केआ सर्व. – हामीले – by us (केआ सङ्‌तालित् आम्मा लेन्मा दोत् । – हामीले धनुष वाण चलाउन जान्नुपर्छ ।)

केक्वापा ना. – पानी भ्यागुतो – water frog (केक्वापा कनाम्पक्   पात् । – पानी भ्यागुतो बेलुका कराउँछ ।)

केक्वामा ना. – हुटिट्याउ – lapwing (केक्वामा वाहुत् चक्दोत्‌नि  चेन् । – हुटिट्याउ खोला किनारतिर चर्छ ।)

केङ्‌छक्वा वि. – चिसो – cold (वा केङ्छक्वा मुयाङ् । – पानी चिसो छ ।)

केचि सर्व. – हामी (दुई) – we  (केचि खिप्‌सि पुङ्‌चिने । – हामी पढ्न जाऔं ।)

केत्याङ् क्रि. – देखिन्छ – seems (खक्‍कु सा ङसङ् केत्याङ् ? – ऊ को जस्तो देखिन्छ ?)

केन्‌चि सर्व. – तिमीहरूको (दुई) – your (केन्‌चि खिम् खादो ? – तिमीहरूको घर कहाँ हो ?)

केन्ता ना. – पालनपोषण – alimentation (के झाराकुबो केन्ता मुमादद दोत् । – हामी सबै चिजको पालनपोषण गर्नुपर्छ।)

केन्तावा ना. – घरपालुवा – domestic (तुतुमा केन्तावा । – कुखुरा घरपालुवा हो ।)

केन्मा स.क्रि. – पाल्नु – take care (मेसि केन्मा दोत् । – भैसि पाल्नुपर्छ।)

केन्मा क्रि. – फ्याक्नु – throw out (चाचङ् केन्मा ने । – झोर फ्याकौं ।)

कोइना संयो. – तर – but (खक्‍कुआ सिन्दाङिकु कोइना   परङ्‌निन् । – उसले जानेको छ तर भन्दैन ।)

कोइमा ना. – मुसा – rat (कोइमाचिआ साप्पाचा पचाआ पुक्दा। – मुसाहरूले कोदो खाइसके ।)

कोकङ्‌हिप्मा ना. – गरुड – tork (नाम् छो पअङ् कोकङ्‌हिप्मा   पे । – घाम चर्किएपछि गरुड कराउँछ ।)

कोक्चाले ना. – छेपारो – lizard (कोक्चाले काचि मुमा सोक् । – छेपारो काम गर्न अल्छी गर्छ ।)

कोक्ढोक्पा ना. – मुस्ली/मुङ्‌ग्रो (कोदो फल्ने) – a tool to thrash millet (कोक्ढोक्पा बेत्दा चा भुन्मा ने । – मुङ्‌ग्रो लेउ कोदो फल्नुपर्छ ।)

कोङ् ना. – मन – mind (चाइन्कु दुम्आ एन्कोङ् तुक् । – नमिठो कुराले मन दुख्छ ।)

कोङ्‌कोङ्‌दो ना. – मनमनै – in heart (कइसमाक् दुम्‌चि कोङ्‌कोङ्‌ दोकङ् ङे मान्माकेन्माचि मदोत् । – खराब कुराहरू मनमनबाटै बिर्सिजानुपर्छ ।)

कोङ्ठोक् ना. – उन्यु – fern (कोङ्ठोक् भुक्मा पलिनिन् खाभा । – उन्यु उखेल्नु हुँदैन काट्छ ।)

कोङ्‌मा स.क्रि. – मान्‍नु – agree (कनिमाक् दुम्दो कोङ्‌मा दोत् । – सही कुरामा मान्‍नुपर्छ ।)

कोङ्लोङ् ना. – बिडा – tool to put a pot (लङ्बु कोङ्लोङ्दो ङेन्मा दोत् । – गाग्रो बिडामा राख्‍नुपर्छ ।)

कोचुप्पा ना. – आँखाफोर – hargim minus (कोचुप्पा साप्पाचाखादो   चेन् । – आँखाफोर कोदोबारीमा चर्छ ।)

कोप्मा क्रि. – सङ्‌कलन गर्नु – collect (चासुम् कोप्मा दोत्। – अन्‍न सङ्‌कलन गर्नुपर्छ।)

कोप्मा क्रि. – संयोजन गर्नु – combine (खक्‍कु सोङ्‌मायु कोप्मा काचि मु । – ऊ सङ्‌गीत संयोजन गर्ने काम   गर्छ ।)

कोप्याङ्‌सो क्रि. – सङ्‌कलन गर्दै – collecting (ङा सङ् कोप्याङ्सो बेन्ङा । – म दाउरा सङ्‌कलन गर्दै आउछु ।)

कोप्याङ्‌सो क्रि. – संयोजन गर्दै – combining (ङाआ मन्‍नाचि कोप्याङ्‌सो बेत्दुङ्चङ् । – म मानिसहरूलाई संयोजन गर्दै आउछु ।)

कोम् ना. – घेरा – inside (circle, square, triangle etc.) (ककोम्दो चोपि खाइ । – घेराभित्र हेर त।)

कोम्दो ना. – घेरामा – inside (तक्‍कु ककोम्दो ङेसि । – त्यो घेराभित्र राख।)‌

कोम्मसि ना. – ओकार – a sign with a letter (कोम्मसि खोङ्‌निलो छाप्मादोत् । – ओकार राम्ररी लेख्‍नुपर्छ।)

कोम्मा स.क्रि. – घेर्नु – put inside (बेछुक् खा कोम्‌ति । – अदुवा बारी घेर।)

कोल्बोप् कोल्बोप् वि. – गोलाइलो गोलाइलो – round (छाप्मालुत् कोल्बोप् कोल्बोप् छाप्दुम् नालो खोङ्‌नि । – अक्षर गोलाइलो गोलाइलो लिखियो भने राम्रो देखिन्छ ।)

कोसङ् ना. – भाडाकुडा – pots (कोसङ् सोप्दा । – भाडा       माझ ।)