अ | आ | इ | उ | ए | ओ | क | ख | ग | घ | ङ | च | छ | ज | झ | ट | ठ | ड | ढ |
त | थ | द | ध | न | प | फ | ब | भ | म | य | र | ल | व | स | ह | न्ह | म्ह | ʔ |
त
तक्कल ना. – जाल/झेल – trickery (तक्कल मुमा पलिनिन् । – जाल झेल गर्नुहुन्न ।)
तक्कु सर्व. – त्यो – that (तक्कु दाबे ओह्या बेत्दि । – त्यो खुकुरी यहाँ ल्याऊ ।)
तक्मा स.क्रि. – पुछ्नु – wipe off (उन्कु छाबो कखिचङ् तक्मा दोता । – सानो बच्चाको दिसा पुछ्नु पर्यो ।)
तʔवा ना. – कालिज – pheasant (तʔवा लोक्सि पुक्सिने । – कालिजको शिकार गर्न जाउँ ।)
तङ्नाम् रि ना. – धागो – thread (लुप्मित्दो तङ्नाम् रि तक्सि खाइ। – सियोमा धागो उन त ।)
तङ्/तङ्खोक्वा ना. – काँडा – thorn (ङासाबो कतङ्आ खालुक्। – माछाको काँडाले घोच्छ ।)
तङ्खोक्सि ना. – ऐसेलु – raspberry (तङ्खोक्सि चानि । – ऐसेलु मिठो हुन्छ ।)
तङ्मा स.क्रि. – खेद्नु – chase (सासा तङ्मा दोत् । – चरा खेदाउनु पर्छ ।)
तङ्मा स.क्रि. – उन्नु – arrange (फेङ्लाबुङ् खोङ्निलो तङ्मा कानेइ । – सयपत्री सुन्दर देखिने गरी उन्नु अरे है ।)
तङ्रि ना. – लहर/क्रम – line (कतङ्रिदो रेपा । – लाइनमा उभ।)
तङ्सो/तङ्याङ्सो स.क्रि. – लखेट्दै – chasing (तुतुमाचि तङ्याङ्सो तङ्याङ्सो पुक्दिचि । – कुखुराहरू लखेट्दै लखेट्दै लैजाउ ।)
तत्तु ना. – जादु – trick (मन्नाचि तत्तु मचोप्याङ् । – मानिसहरू जादु हेर्दैछन् ।)
तम्बलक् ना. – नङ् – nail (एन् तम्बलक् अल्हेङ् मेत्लो केन्मा पलिनिन् । – नङ् लामो पाल्नु हुँदैन ।)
ता क्रि. – आउँछ – come (आइ कापक्का ता । – आज तिम्रो दाजु पुग्छ ।)
ताआ कि/किना क्रि. – आएर – came (तोङ्याखिम् दोकङ् ताआ किना सङ् खोपा । – विद्यालयदेखि आएर दाउरा काट।)
ताक्छेत् वि. – स्पष्ट – clear (ताक्छेत् नि पिमा दोत्। – स्पष्ट बोल्नुपर्छ ।)
ताङ्कालेप्पा वि. – उधोमुण्टो – head over the earth (छाचि ताङ्कालेप्पा थुङ्माचि पलिनिन् । – केटाकेटीलाई उधोमुण्टो पार्नु हुँदैन ।)
ताङ्लान् ना. – अनैतिक यौन सम्बन्धको पितृ दोष – omen cause of immoral sexual relation (सायाकाप् मेन्मुपाआ निम्नाओङ् युङ्ङि नालो ताङ्लान् दे पअङ् खिम्दो रोप्मा खेन् बेन् । – विवाह गर्न अगाडि परव्यक्तिसँग अनैतिक यौन सम्बन्ध राखियो भने पितृ दोष हुन्छ र परिवारमा दुख बिमार बढ्छ ।)
ताखि ना. – टोपी – cap (ताखि खुक्सा बान्सि पुङ्मा नि । – टोपी लगाउ घुम्नु जानु रे ।)
तात्/ते क्रि. – पाक्छ – ripe (तोन्पाआ ना बङ्कु तात् ओन्दे । – त्यतिबेला त जुनेलो पाक्छ होला ।)
ताता क्रि. – ल्यायो – brought (योङ्नि साखान् ताता । – साथीले मासु ल्याउनु भयो ।)
ताता क्रि. – पाक्यो – ripe (छोङ् ताता । – जौ पाक्यो ।)
तातिचि क्रि. – ल्यायो – brought (बङ्ङाआ कछादिप्पाचि तातिचि । – काकाले उहाँको ससुराहरू ल्याउनु भयो ।)
तादि ना.यो. – उ माथि – up there (तादि नाम् लुन्दा । – उ माथि घाम डुब्यो ।)
तान् ना. – गाउँ – village (तान्दो युङ्मा चानि । – गाउँमा बस्नु मज्जा छ ।)
तान्ङा क्रि. – लड्छु – fall (ङा लेङ्ङा नालो तान्ङा । – म चिप्लिएँ भने लड्छु ।)
तान्ङा क्रि. – उफ्रिन्छु – jump (खक्कु फिन्सो तान्सो बेनाङा । – ऊ उफ्रिदै उफ्रिदै आइरहेको थियो ।)
तान्तारा ना. – जाल – net (यागाङ्मा तोपेत् तोपेत् तान्तारा बा । – माकुरा छिटो छिटो जाल बुन्छ ।)
तान्ताराक् ना. – चेल्फा – dust pick up thing (तान्ताराक् बाआ। – चेल्फा बुन ।)
तान्दापुक्सा क्रि. – उफ्रिगयो – jumped (सङ् ढक्वा वास्सुङ्कु खात्नि तान्दापुक्सा । – दाउराको टुक्रा फ्याकेको कता उफ्रिगयो।)
तान्दोकु ना. – गाउँको – of village (तान्दोकु वा दुङ्मा चानि । – गाउँको पानी पिउन मिठो हुन्छ ।)
तान्पोङ् ना. – गाउँले – villager (ङ्तान्पोङ्चि कनिमाक् दुम् मपि । – मेरो गाउँलेहरू असल कुरा बोल्नहुन्छ ।)
तान्मा ना. – बुहारी – daughter in law (तान्मा खात्नि पुक्सा निछो ? – बुहारी कता गयो भाइ ?)
तान्मा स.क्रि. – लड्नु/ढल्नु/लडाउनु – fall (उन्दाकु हक्आ तान्मा खापरिनिन् । – सानोतिनो हावाले हामीलाई लडाउन सक्दैन ।)
तामा अ.क्रि. – पुग्नु – arrive (ङा तामा मुङाङा । – म पुग्न आटेँ ।)
तालित् ना. – धनुष/गेटिस – bow (बाकोलोङ् बोप्मा किना सङ्तालित्आ ङेप्पा आप्मा दोत् । – माटोको गोली बनाएर धनुषले बाँदरलाई हान्नुपर्छ ।)
तावा ना. – मयुर – peacock (तावा खोङ्निलो लाक् मेत् । – मयुर सुन्दर देखिने गरी नाच्छ ।)
तित् ना. – कपडा – cloth (खोङ्निलो साङ्मा किना तित् खाम्मा दोत्। – राम्रो धोएर कपडा लगाउनु पर्छ ।)
तिन्तिरिक ना. – कुर्कुचा – heel (एन् तिन्तिरिक धुङ् नालो चाइन्लो तुक् । – कुर्कुचा ठोकिदा सारै दुख्छ ।)
तिम्तिम्मा ना. – निदाएको बेला छोप्नु – suffocation in sleeping (तिम्तिम्मा खामेत्मा चाइन् । – निदाएको बेला छोप्नु नमिठो हुन्छ ।)
तिम्मसि ना. – इकार – a sign of letter (तिम्मसि खोङ्निलो छाप्दानुम्। – इकार राम्ररी लेख ।)
तिमा स.क्रि. – खन्नु – dig (खुला सक्कि माङ्खायि तालो तिमा दोत्। – वन तरुल धेरै तलसम्म खन्नुपर्छ ।)
तिमा स.क्रि. – फलाउनु – produce (झाराकु चाखान् तिमा दोत् । – सबै खाले अन्न फलाउनुपर्छ ।)
तिम्मा स.क्रि. – थिच्नु – press down (छा तिम्मा पलिनिन् । – बच्चालाई थिच्नु हुँदैन ।)
तिर्बुक् ना. – निधार – forehead (केन् तिर्बुक् मेन्धुङ्दानुम् । – तिमीहरूको निधार नठोकाउ ।)
तिवा ना. – मेलो – working place (तिवादो सोक्मा पलिनिन् । – मेलोमा अल्छी गर्न हुन्न ।)
तुक्मा स.क्रि. – दुख्नु – hurt (ङ्खोरि तुक्मा लामा । – मेरो पेट दुख्न खोज्यो ।)
तुत् ना. – थोपा – drop (अक्तुत् कमक्वा चोकि । – एक थोपा आँसु झार्यो ।)
तुत्मा स.क्रि. – चुहिनु – leak (खान् वा तुत्मा लाम्याङ् । – तरकारीको रस चुहिन खोज्यो ।)
तुतुमा ना. – कुखुरा – chicken (तुतुमा केन्मा दोत् । – कुखुरा पाल्नुपर्छ ।)
तुधि ना.यो. – माथि – up there (तुधि ङा थोङ्ङा । – माथि म आउछु।)
तुन् ना. – डण्डिफोर – pimple (तुन् खालोत् नालो पिन्मा छक्मा पलिनिन् । – डण्डिफोर निस्क्यो भने त्यसलाई निचोर्नु कोतर्नु हुँदैन ।)
तुप् ना. – दोभान – juction two rivers (वाहुत्चिबो कचि तुप्खा वातुप् नि लिदुम् । – खोलाहरूको भेट हुने ठाउँलाई दोभान भनिन्छ ।)
तुप्धि क्रि. – भरिनु/भरियो – fill/filled (लङ्बु तुप्धि । – गाग्री भरियो।)
तुप्पा ना. – ठूलो बुबा – elder brother of father (तुप्पाआ खिप्मा खाचिन्दा । – ठूलो बुबाले पढ्न सिकाउनु भयो ।)
तुप्मा स.क्रि. – भरिनु (भाडो) – fill (ङ्दाबा तुप्मा मुआङि । – मेरो दाबा भरिन लाग्यो ।)
तुप्मा स.क्रि. – भेट्नु/भेटिनु – meet (बेरि बेरि के तुप्मा दोत्। – हामी घरिघरि भेट्नुपर्छ ।)
तुप्मा स.क्रि. – कुरा बुझ्नु – understand (दुम् दोरोकु तक्कु तुप्मादोत्। – कुरा के हो त्यो बुझ्नुपर्छ ।)
तुप्ला ना. – उत्तर – answer (तोपेत्नि कतुप्ला इत्मा दोत् । – तत्काल उत्तर दिनुपर्छ ।)
तुप्सिचि क्रि. – भेट गरायो – got to meet (कायोङ्निआ खक्कुचि तुप्सिचि। – तिम्रो साथीले उनीहरूलाई भेट गरायो ।)
तुमा क्रि. – पाक्यो – ripe (आम्बा तुमा । – आँप पाक्यो ।)
तुमाकु क्रि. – पाकेको – rippen (बेलोत्ति तुमाकु परङ् बेत्दि । – गोलभेडा पाकेको चाँहि ल्याउ ।)
तुम्पछक् ना. – घुडा – knee (कयुन्पा लाम्दो लाम् तिमा एन् तुम्पछक् तुक् । – ओरालो बाटो हिड्दा घुडा दुख्छ ।)
तुम्पलि ना. – काउलो – laurales (तुम्पलि फेङ्मा लामा दोत्। – काउलो ताछेर ल्याउनुपर्छ ।)
तुम्मा क्रि. – भेट्नु/भेटाउनु – make to meet (खक्कुचि तुम्माचि मदोत्। – उनीहरूलाई भेट गराउनुपर्छ ।)
तुम्मा ना. – ठूलो आमा – elder sister of father and mother/wife of father’s elder brother (तुम्मा छे ताआलाआ । – ठूलो आमा पनि आइपुग्नु भयो ।)
तुहि ना.यो. – तल – down there (तुहि ङा इङा । – तल म आउछु।)
ते क्रि. – पाक्छ – ripe (चुक् कलादो साप्पाचा ते । – चार महिनामा कोदो पाक्छ ।)
तेप्मा स.क्रि. – थप्नु – add (उन्दा ओङ् तेप्माचि मदोत् । – अलि अलि समेत थप्नुपर्छ ।)
तेप्मा स.क्रि. – झम्टनु – snatch (साङ्रोङ्वाआ तुतुमा तेप्मा लाम्माङि। – चिलले कुखुरा झम्टन खोज्यो ।)
तेमा स.क्रि. – थाप्नु – put (देम् खामइत्कु तेमा दोत् । – कति दिने हुन् थाप्नुपर्छ ।)
तेम्बु ना. – आँगन – yard (तेम्बुदो लाक मेत्दिने । – आँगनमा साकेन्वा नाचौं ।)
तो सर्व. – ती – that (तो दोक्बेत् बेता । – ती गुराँश फुल्यो।)
तोह्या क्रि.वि. – पर – there (ङा तोह्या पबेन्नङ् । – म त्यहाँ आउदिन।)
तोक्मा स.क्रि. – पाउनु – get (हङ्ङि तालो दोरो ना तोक्मा कु किना। – बाँचुन्जेल के नै पाउनु छ र ।)
तोक्लिकोन् ना. – लामखुट्टे – mosquito (तोक्लिकोन्आ चाइनलो खाखा । – लामखुट्टेले नमिठो गरी टोक्छ ।)
तोक्सानम्/तोक्सानुम् क्रि. – मिलाउ – arrange (खसङ्नि मुमाकु तोक्सानुम् । – कसो गर्नुपर्ने मिलाउ ।)
तोकि क्रि. – पायो – got (तोङ्याखिम् दोकङ् खक्कुआ दोरो तोकि ? – विद्यालयबाट उसले के पायो ।)
तोङ् क्रि. – मिल्छ – fit (तक्कु दुम् तोङ् । – त्यो कुरा मिल्छ ।)
तोङ् ना. – बोट – plant (तक्कु खार्सि तोङ् । – त्यो ओखरको बोट हो ।)
तोङ्या ना. – ज्ञान – knowledge (केन् तोङ्या छेकानुम् । – तिमीहरूको ज्ञान बढाउ ।)
तोङ्याखिम् ना. – विद्यालय – school (तोङ्या कोप्मा निकिना तोङ्याखिम् पुङ्मा दोत् । – ज्ञान बढाउन विद्यालय जानुपर्छ ।)
तोङ्वात् ना. – थुन्से – a basket of bamboo (तोङ्वात्दो चा लाम्मा दोत् । – थुन्सेमा कोदो टिप्नुपर्छ ।)
तोङ्वामा ना. – तोङ्वामा (किराती चेली) – legend young girl of Kirat (तोङ्वामा वापुमा दित्नि पुक्सा । – तोङ्वामा वापुमा (खोलाको शिर) तिर गइन् ।)
तोत्ला ना. – टुप्पो सहितको केराको पात – banana leaf (साम्खा मुए पाआ तोत्ला कप्मा दोत् । – साम्खा पुज्दा तोत्ला काट्नुपर्छ ।)
तोधो सर्व. – त्यहाँ – there (तोधो मेन्युङ्दा । – त्यहाँ नबस ।)
तोधोकु सर्व. – त्यहाँको – there (अ तोधोकु ङे कु। – हो त्यहीको हो ।)
तोन्कु वि. – त्यत्रो – that much (तोन्कु साम्सि पदोत्निन् । – त्यत्रो घास चाहिँदैन ।)
तोन् सर्व. – त्यति – that much (तक्कु चिला पअङ् ना तोन्ङे । – त्यो सकिए पछि त त्यति नै ।)
तोन् पअङ् क्रि.वि. – त्यसपछि – after that (तोन् पअङ् ङा बेनोङ् पुक्सोङ्। – त्यसपछि म आइगएँ ।)
तोपेत्नि वि. – छिटो – fast/instantly (तोपेत्नि काचि चिन्मा दोत् । – छिटो काम सक्नुपर्छ ।)
तोप्प सर्व. – त्यस – that (तोप्प दुम् मेन्लोन्दामा । – त्यो कुरा ननिकाल्ने ।)
तोप्पगरि ना. – त्यसबेला – that time (तोप्पगरि ङा रोङ् चाओङ्याङ्। – त्यसबेला म खाना खाँदै थिएँ ।)
तोम्मा स.क्रि. – धकेल्नु – push (तक्कु ओह्यात्नि तोम्मा दोत् । – त्यो यता धकेल्नुपर्छ ।)
तोम्लाङ्ने ना. – धन्यवाद – thank you (लु तोम्लाङ्ने। – लौ धन्यवाद।)
तोसात्नि क्रि.वि. – त्यसो/त्यतातिर – in that way (तोसात्नि ङाआ चोप्पुङ्याङ् ने तल्ल । – त्यतातिर म हेर्दै गर्छु नि त ।)
तोह्या क्रि.वि. – त्यहाँ पर – there (तोह्या सा युङ्याङ् ? – त्यहाँ को छ?)