अ | आ | इ | उ | ए | ओ | क | ख | ग | घ | ङ | च | छ | ज | झ | ट | ठ | ड | ढ |
त | थ | द | ध | न | प | फ | ब | भ | म | य | र | ल | व | स | ह | न्ह | म्ह | ʔ |
ख
खक् वि. – तितो हुन्छ – bitter (सलवा खक् । – तितेपाती तितो हुन्छ ।)
खक्कु/खोक्कु सर्व. – ऊ – he/she (खक्कु लाक् मेत्दा । – ऊ नाच्यो ।)
खक्कुआ/खोक्कुआ सर्व. – उसले – by him/her (खक्कुआ मक्लिवा रुक्सि । – उसले मक्लिवा हल्लायो ।)
खक्कु/खो ङसङ् वि. – ऊ जस्तो – like she/he (के खक्कु ङसङ् खिप्मा परिएमिन् दोरो । – हामी ऊ जस्तो पढ्न सकिदैन के ।)
खक्मा वि. – तितो हुनु – bitter (कखक्माआ सिआ । – धेरै तितो भयो ।)
खक्कुचि/खोक्कुचि सर्व. – उनीहरू – they (खक्कुचि काङ्मक् लोक्सि मपुक्सा । – उनीहरू पाहा समात्न गए ।)
खक्कुचिआ/खोक्कुचिआ सर्व. – उनीहरूले – by them (खक्कुचिआ लाम् पसाङ्का । – उनीहरूले बाटो सफा गरे ।)
खक्कुचिबो/खोक्कुचिबो सर्व. – उनीहरूको – their (खक्कुचिबो कचि खिम् हालापेक् नि केताङा । – उनीहरूको घर रातो थियो।)
खङ्मा स.क्रि. – निल्नु – swallow (अन्ढाकु कलुत्वा खङ्मा परिइन्।- ठूलो-ठूलो दाना निल्न सक्दैन ।)
खङ्मा स.क्रि. – छोप्नु/ढाक्नु – cover (ठोला खङ्मा दोत्याङ् । – ढोलको ताल बनाउनु पर्यो ।)
खङ्रि ना. – बल्छी – fish hook (खङ्रिआ ङासा सेत्ति । – बल्छीले माछा मारिन्छ ।)
खत्नि वि. – त्यसरी – such (खत्नि रङाङा । – त्यसो भन्दै थियो।)
खन्कु स.क्रि. – तन्किने – elastic (अन्ल्हेङ् खन्कु तालित हुदा । – धेरै तन्किने गेटिस किन ।)
खन्ति ना. – तान/तान्यो – pull/pulled (काछि झुप्सि किना खन्ति ।- हात जोल्ठ्याएर तान ।)
खन्ना सर्व. – तिमी – you (खन्ना नम्मा तचियाङ् ? – तिमी के गर्दैछौं ?)
खन्ना तल्ल सर्व. – तिमी चाँहि – you (खन्ना परङ् खादो ? – तिमी चाँहि कहाँ छौ ?)
खन्मा स.क्रि. – तान्नु – pull (धायाङ् नालो खन्मा दोत् ।- लड्दैछ भने तान्नुपर्छ ।)
खम्बु ना. – खम्बु (किराती जाति) – a Kirat caste (खन्ना खम्बु हे लिम्बु? – तिमी खम्बु कि लिम्बु ?)
खयात्नि ना.यो. – तिर/तर्फ – towards (तोन् खयात्नि तपुङ्याङ्कु ? – तिमी त्यति टाढा जादैछौं ?)
खलि ना. – ठूलो पित्री पूजा – progenitor worship (आइपदोङ् खलि फेन्मा दोत् । – यो वर्ष ठूलो पित्री पूजा गर्नु पर्नेछ ।)
ख्वा क्रि. – त्यसो पो – such as/that (ख्वा ए कु ? – त्यसो पो हो ?)
खसङ्कु वि. – कस्तो – how (खसङ्कु मुयाङ् ? – कस्तो छ ?)
खसङ्नि वि. – कसरी – how (सकयक्वा खसङ्नि हिप्मा ? – सकयक्वा कसरी ताछ्नु ?)
खा आपा क्रि. – हान्यो – shotted (वासङ्आ के खा आपा ।- वासङ्ले हामीलाई हान्यो ।)
खाक्कु सर्व. – कुन – which (खाक्कु परङ् खोङ्नियाङ् ? – कुन चाँहि राम्रो छ ?)
खाक्चङ् ना. – टिमुर – prickly ash (मेन्छोप्कु खाक्चङ् अन्ढा सु । – नसुकेको टिमुर धेर पिरो हुन्छ ।)
खाक्नुङ्वा ना. – खकार – cough (का खाक्नुङ्वा नक्ढि । – खकार पुर ।)
खाक्मा स.क्रि. – टेक्नु – step on (खिप्खाफेङ् खाक्मा पलिनिन् । – पुस्तक टेक्नु हुँदैन ।)
खाखाङ् क्रि. – देख्छ – see (खक्कुआ खाखाङ् । – उसले देख्छ ।)
खाङ्मा स.क्रि. – देख्नु – see (कखाखुत् साङ्केन् खाङ्मा दोत् ।- राती तारा हेर्नुपर्छ ।)
खाचोप्मा स.क्रि. – हेर्नु – see (दाङ् बुसित् झारा खाचोप्मा दोत् ।- अगाडि पछाडि सबैतिर हेर्नुपर्छ ।)
खात्नि क्रि.वि. – कता – where (कखाखुत् लुम्पा खात्नि तपुङ्याङ् ? – रातको अन्धकारमा पनि कता जादैछौ ?)
खा तोक् वि. – आँखा देख्छ – can see (खक्कु खोक्पा छे एत्तोङ् तालो खा तोक् ।- उ वृद्ध मानिस पनि अहिलेसम्म आँखा देख्छ ।)
खा दाता वि. – उज्यालो भयो – morning (वापा मेन्ओक् ङे खा दाता।- भाले नबासी नै उज्यालो भयो ।)
खा देमा वि. – उज्यालो हुनु – be morning (खा देमा गरि साङ्केन्चि म इधान् ।- उज्यालो हुने बेलामा ताराहरू दिसा गर्छन् ।)
खादो क्रि.वि. – कहाँ – where (कापक्का एत्तोङ् खादो युङ्याङ् ? – तिम्रो दाजु अचेल कहाँ छ ?)
खाधोक् क्रि. – ठुङ्छ – sting (पुछाप् चुत्तुम् नालो खाधोक् । – सर्पलाई जिस्क्यायो भने ठुङ्छ ।)
खान् ना. – तिहुन् – curry (गोयो खान चानि । – तितौराको तरकारी मिठो हुन्छ ।)
खान्बु ना. – तरकारी पकाउने भाडो – curry cooking pot (खान्बुदो खान् ङिमा दोत् । – तरकारी पकाउने भाडोमा तरकारी पकाउनुपर्छ ।)
खान्वा ना. – तिहुनको रस – curry juice (खान्वा उन्दा चामा दोत्। – तिहुनको रस थोरै थोरै खानुपर्छ ।)
खान्वा ना. – मृग – deer (खान्वा खुलाया चेन् । – मृग जङ्गलमा चर्छ ।)
खाप्प सर्व. – कुन – which (खाप्प प्वादो पाक्दिकु ? – कुन बोटमा फलेको हो ?)
खाप्पगरि ना. – कति बेला – what time (खाप्पगरि तोङ्याखिम् पुङ्माकु ? – कति बेला विद्यालय जानुपर्ने हो ?)
खापा क्रि. – रोयो – cried (तकु छा अन्हि मेत्लो खापा ।- त्यो बच्चा धेरै बेर रोयो ।)
खाप्मा अ.क्रि. – रुनु – weep (उन्दाकु दुम्दो खाप्मा पलिनिन् । – सानो तिनो कुरामा रुनु हुँदैन ।)
खाप्सि ना. – कपास – cotton (खाप्सि देम् खोङ्निलो बेत् । – कपास कति सुन्दर फुल्छ ।)
खाबा ना. – धन/रुपैयाँ – money (काचि कोप्पि नालो खाबा कोप्। – परिश्रम गर्यौं भने धन कमिन्छ ।)
खाबा ना. – मान्छेको नाम – name of a person (खाबा आइ खात्नि पुक्सा ? – खाबा आज कता गयो ?)
खामा स.क्रि. – टोक्नु – bite (खिपाआ खामा खालाम्याङ् । – कुकुरले टोक्न खोजिरहेको छ ।)
खामा स.क्रि. – अघाउनु – feed to the full (ङ्खोरि खामा मुआङा। – मेरो पेट भरिन (अघाउन) आटेको थियो ।)
खाम्मा स.क्रि. – लगाउनु (कपडा) – wear (काचि मुमा आसानि लि ङसङ्कु तित् खाम्मा दोत् । – काम गर्न सजिलो हुने खालको कपडा लगाउनुपर्छ ।)
खाम्मा स.क्रि. – बसाउनु (भाडा) – put on (चावा खाम्मागरि लिसा । – भातको पानी बसाउने बेला भयो ।)
खाम्मा स.क्रि. – रुवाउनु – make cry (एन् निछाचि खाम्मा पलिनिन् । – भाइ बहिनीहरू रुवाउनु हुँदैन ।)
खामले ना. – मङ्गलबार – tuesday (खाम्ले लङ्वा हेक्मा पनिनिन् नि मरङ् । – मङ्गलबार खर काट्नु हुँदैन भन्छन् ।)
खालाम्पा ना. – रुघा – cold (खालाम्पाआ ङ्टोङ् तुक्याङ् । – रुघाले मेरो टाउको दुखिरहेको छ ।)
खार्सि ना. – ओखर – himalayan walnut (खार्सि धुप्मा चामा चानि। – ओखर फुटाई खान मिठो हुन्छ ।)
खासङ्मा क्रि. – सोध्नु/सोधनी – ask (कनङ्वा काचि मुमागरि कलेन् कसिन्चि पदो खासङ्मा दोत् । – नयाँ काम सुरु गर्नु अगाडि जान्ने बुझ्नेसँग सोध्नुपर्छ ।)
खासु ना. – झिँगा – fly (खासुआ लुप्दिकु चामायु पचाम्मिन् । – झिँगाले छोएको खानेकुरा खानु हुँदैन ।)
खासुङ् ना. – चितु – yeast (खासुङ् पाक्मा किना बोप्खा बोप्मा दोत् । – चितु लगाएर मर्चा बनाउनुपर्छ ।)
खि ना. – दिसा – stool (खि न्हामा । – दिसा गन्हायो ।)
खिपा ना. – कुकुर – dog (खिपा हुक् । – कुकुर भुक्छ ।)
खिप्ङाकु क्रि. – पढ्छु – read (ङा अन्ल्हेङ् खिप्ङाकु । – म धेरै पढ्छु।)
खिप्ङाङा ना. – पढ्दैछु – reading (ङा रङ्लाहुप् खिप्ङाङा । – म उपन्यास पढ्दैछु ।)
खिप्चिने क्रि. – पढौं – let’s read (केचि रङ्लेन्खा खिप्चिने । – हामी कथा पढौं।)
खिप्दानम्/खिप्दानुम् क्रि. – पढ – read (तोपेत्नि खिप्दानुम् । – छिटो पढ ।)
खिप्मा स.क्रि. – पढ्नु – read (खिप्खाफेङ् एन्निलो खिप्मा दोत् । – पुस्तक मिठो सुनिने गरी पढ्नुपर्छ ।)
खिप्मारि ना. – गन्ती लहरी – counting (झारा खिप्मा लेन्मा दोत्। – सबै जनाले गन्न जान्नुपर्छ।)
खिप्मालुत् ना. – अक्षर – letter (कोल्बोप् कोल्बोप् खिप्मा लुत् छाप्दा। – गोलाइलो गोलाइलो अक्षर लेख ।)
खिप्मासिवा ना. – शब्द – word (खिप्मालुत् खिप्मालुत् तोङ् किना खिप्मा सिवा लि । – अक्षर अक्षर मिलेर शब्द बन्छ ।)
खिप्मा दोत् क्रि. – पढ्नु पर्छ – read (एत्तोङ् छाचि निलोक् खिप्मा दोत् । – अचेल केटाकेटीहरू राम्ररी पढ्नुपर्छ ।)
खिप्सि क्रि. – पढ्न – read (हिखादो खिप्खाफेङ् खुरा किना खिप्सि पुक्सा । – झोलामा पुस्तक बोकेर पढ्न जाउ ।)
खिप्सो/खिप्याङ्सो ना. – पढ्दै – reading (काचि मुमा मेत्दङ् पाआ खिप्याङ्सो युङ्मादोत् । – काम नभएको बेलामा पढ्दै बस्नुपर्छ ।)
खिम् ना. – घर – house (खिम् खोङ्निलो चोङ्मा दोत् । – घर सुन्दर बनाइ राख्नुपर्छ ।)
खिम् कोङ् ना. – घर भित्र – in house (खिम् कोङ् साङ्मा ङेन्मा दोत् । – घर भित्र सफा गरिराख्नुपर्छ ।)
खिम्दो ना. – घरमा – at home (खन्ना खिम्दो ङे युङाङा । – तिमी घरमै बसी राख ।)
खिम्या ना. – घरमा – at home (खक्कु कखिम्या पुक्सा । – ऊ उसको घर गयो ।)
खिमा अ.क्रि. – बाझ्नु – quarrel (खिमा पलिनिन् – बाझ्नु हुँदैन ।)
खिमा स.क्रि. – कोर्नु – comb (टोङ् खिमा दोत् । – कपाल कोर्नुपर्छ।)
खिरिसा ना. – मृगको मासु – venision (खिरिसा चानि । – मृगको मासु मिठो हुन्छ ।)
खिवा ना. – घाउ – wound (ङ्खिवा तुका । – मेरो घाउ दुख्यो ।)
खिवामा ना. – खिवामा (पुर्खा) – Khiwama (ancestor) (खिवामा हेचाकुलेबो कनाना । – खिवामा हेचाकुलेको दिदी हो ।)
खुक् क्रि.वि. – मुनि/तल – below (खिम् खुक् यिकु चक्खान लोओ । – घर मूनिको टाकी टिप ।)
खुक्तित्वा ना. – खुक्तित्वा चरा – a kind of bird (खुक्तित्वा पाता। – खुक्तित्वा चरा करायो ।)
खुक्मा स.क्रि. – हान्नु – strike (मेसिआ खुक्मा खालाम्याङ् । – भैंसिले हान्न खोजिरहेको छ ।)
खुक्मा स.क्रि. – ओढाउनु – wrap/cover (दोरो खुक्मा कु ? – के ओढाउने हो ?)
खुङ् ना. – भाडा – pot (उन्कु चाखुङ्दो ङा चाखङ् चाङा । – सानो थालमा म ढिडो खान्छु ।)
खुङ्मा स.क्रि. – लगाउनु – wear (ताखि खुङ्मा खोङ् नि । – टोपी लगाउनु राम्रो देखिन्छ ।)
खुत्मा स.क्रि. – ल्याइदिनु – bring (अक्ता हिखा खुत्मा दोता । – एउटा झोला ल्याइदिनु पर्यो ।)
खुन्चिने क्रि. – बोकौं – carry (अक्ता अक्ता दाबा खुन्चिने । – एउटा एउटा दाबा बोकौं ।)
खुन्मा स.क्रि. – बोक्नु – carry (अक्ता भेत्ति खुन्मा ङेन्मा दोत् । – एउटा बन्चरो बोकी राख्नुपर्छ ।)
खुप्मा स.क्रि. – चबाउनु – chew (सारिवा खुप्मा चानि । – हड्डी चबाउनु मिठो हुन्छ ।)
खुमा स.क्रि. – चोर्नु – steal (खुमा कइसमाक् काचि । – चोर्नु खराब काम हो ।)
खुम्मा अ.क्रि. – ब्युझनु – wake up (कसेत्लाम् ङे खुम्मा दोत् । – बिहानै ब्युझनु पर्छ ।)
खुम्मा अ.क्रि. – ब्युझाउनु – wake up (तक्कु छा खुम्मा दोत् । – त्यो बच्चालाई ब्युझाउनु पर्छ ।)
खुम्मा स.क्रि. – पुर्नु – bury (हरम् खुम्मा दोत् । – बनमारा पुर्नु पर्छ।)
खुला ना. – वन/जङ्गल – jungle (सङ् खोप्सि खुला पुक्सा । – दाउरा काट्न जङ्गल जाउ ।)
खुला ना. – दिसा – stool (खुला मुए देए पअङ् एन्छि लोङ् खोङ्निलो सुमाचि मदोत् । – दिसा गरेर आएपछि हात खुट्टा राम्ररी धुनुपर्छ ।)
खुलावा वि. – जङ्गली – wild (खुलावा तङ्धा । – जङ्गली जनावर धपाउ ।)
खुसि क्रि. – चोर्न – steal (सा खुसि ताआ ? – को चोर्न आयो?)
खेक्मा स.क्रि. – दार्नु – bite (खिपाआ सारिवा खेक् चोओ । – कुकुरले हड्डी दारेर खायो ।)
खेक्सि क्रि. – नक्कल गर – copy (छाप्मा खेक्सि । – लेख्न नक्कल गर ।)
खेङ्मा स.क्रि. – नक्कल गर्नु – copy (कनिमाक् काचि खेङ्मा दोत्। – राम्रो कामको नक्कल गर्नुपर्छ ।)
खेत्मा स.क्रि. – फुट्नु – break (खार्सि खेत्मा दोत् । – ओखर फुटाउनु पर्छ ।)
खेत्लोङ् ना. – मकै भुट्ने हाँडी – a kind of clay pot (खेत्लोङ् बेत्दि । – हाँडी ल्याउ ।)
खेन् ना. – चोट/दुखाई – hurt (कखिवा खेन् तुका किना खापा । – घाउको दुखाई सहन नसकेर रोयो ।)
खेन ना. – फक्लेटा – a part (साम्बा असखेन् मुउ । – बास दुई फक्लेटा पार ।)
खेन्मा स.क्रि. – उफ्रिपाफ्री गर्नु – jumping madly (वामा खेन्मा पुस्सि। – पोथी उफ्रिपाफ्री गर्न थाल्यो ।)
खेप्मा स.क्रि. – टाँस्नु/टासिनु – attach (का सोम्बुक्दो खेप्दि । – तिम्रो छातीमा टाँस ।)
खेप्मा क्रि. – टाँस्नु/टासिनु – attach (का सोम्बुक्दो खेप्दि । – तिम्रो छातीमा टाँस ।)
खेम्मा स.क्रि. – सुक्नु – dry (ङ्खिवा खेम्मा मुआङि । – मेरो घाउ सुक्न लाग्यो ।)
खोक्मा स.क्रि. – काट्नु – cut (सा खोक्मा दोता । – मासु काट्नु पर्यो।)
खोक्मा स.क्रि. – पेल्नु – crush (केका ना दल्लि खोक्मा मुएङ्का । – हामी त तेल पेल्न लाग्यौं ।)
खोङ् इन् वि. – असुन्दर – ugly (भुङ्केन् कु ओक् खोङ्इन् । – भत्किएको बारी असुन्दर देखिन्छ ।)
खोङ्टाङ् ना. – गाला – cheek (का खोङ्टाङ् फेक्ना । – तिम्रो गाला पट्काउछु ।)
खोङ् नि वि. – सुन्दर – beauty (सापाचा लित्मायाङ् ओक् देम् खोङ् नि । – कोदो रोपेको बारी कति सुन्दर देखिन्छ ।)
खोङ् निलो वि. – सुन्दर देखिनेगरी – looking beauty (बुङ्वाखा खोङ्निलो सोक्दि । – फुलबारी सुन्दर देखिनेगरी गोड।)
खोङ्मा स.क्रि. – बिगार्नु (नकारात्मक मन्त्र) – negative spirit (मन्ना खोङ्मा पलिनिन् । – मान्छे बिगार्नु हुँदैन ।)
खोङसङ् ना. – भटमास – soybean (खोङ्सङ्बो गोयो सुम्मा दोत्। – भटमासको किनामा बनाउनु पर्छ ।)
खोत्दि ना. – अङ्कुसे – hook (खोत्दिआ वेत्मा बेत्मा दोत् । – अङ्कुसेले तानी ल्याउनुपर्छ ।)
खोत्मा स.क्रि. – देखाउनु (औंलाले) – point (नाम् खोत्मा पलिनिन् । – सूर्यलाई औंलाले देखाउनु हुँदैन ।)
खोन्कि संयो. – त्यसपछि – after that (बुङ्वाखा खोङ्निलो सोक्दि । – फुलबारी सुन्दर देखिनेगरी गोड।)
खोन्नि वि. – त्यति – that much (खोन्नि पअङ् योक् । – त्यति भएपछि पुग्छ ।)
खोन् पअङ् संयो. – त्यसपछि – after that (खोन् पअङ् खन्ना पुक्सा । – त्यसपछि तिमी जाउ ।)
खोन्पाआ वि. – त्यसबेला – that time (खोन्पाआ एन् तोङ्या पछेकेन् । – त्यतिखेर बुद्धि आएन ।)
खोन्मा स.क्रि. – ओसार्नु – shift (चा खोन्मा दोत् । – अन्न ओसार्नु पर्छ ।)
खोप्मा स.क्रि. – बन्द गर्नु – close (लाप्तिखोङ् खोप्दि । – ढोका बन्द गर ।)
खोप्मा स.क्रि. – काट्नु (दाउरा) – cut (सङ् खोप्मा गरि लिसा । – दाउरा काट्ने समय भयो ।)
खोमा स.क्रि. – खौरनु – shave (ङ्टोङ् खोमा गरि लिसा । – मेरो कपाल खौरने बेला भयो ।)
खोरि ना. – पेट – stomach (एन् खोरि खा पअङ् काचि कोप्मा चानि। – पेट अघाएपछि काम गर्न रमाइलो हुन्छ ।)
खोरिदिप्मा वि. – गर्भवती – pregnant (नाम्मेत् खोरिदिप्मा मुयाङ् । – बुहारी गर्भवती छ ।)