य

यङ्छम्बक् ना. – कुचो – broom/brush (यङ्छबक् युम्तापुक्सा। – कुचो खिइसक्‍यो ।)

या ना. – कुरा – talk (या कामा पलिनिन् । – कुरा लुकाउनु हुँदैन।)

याक्सा ना. – अस्थायी घर – temporary house (ङ्‌याक्सादो बेना। – मेरो अस्थायी घरमा आउनुहोस् ।)

याकाचु ना. – काउकुती – sensation (याकाचु मेन्मेत्दो । – काउकुती नलगाउ ।)

याकामा स.क्रि. – ढाट्नु – lie (याकामा पलिनिन् । – ढाट्नु हुँदैन ।)

यागाङ् ना. – माकुरा – spider (यागाङ् तान्तारा बा । – माकुरा जाल बुन्छ ।)

याधाम्मा स.क्रि. – गाली गर्नु – scold (खालि याधाम्मा पलिनिन्। – घरमा सँधै गाली गर्नु हुँदैन ।)

यायोक्‍मा ना. – सल्लाह गर्नु – discuss (या योक्मा किना काचि पुन्मा दोत् । – सल्लाह गरेर काम थाल्नुपर्छ ।)

याहात्मा स.क्रि. – फलाक्‍नु – chanting ritual words/recite (याहात्मा फादि । – फलाक्न सघाउ ।)

युक्मा स.क्रि. – चढ्नु – ride (युक्मा निकिना पिदुरि केन्‌ति । – चढ्न भनेर घोडा पालिन्छ ।)

युक्मा अ.क्रि. – जीवन विताउनु – spend life (एन् दुङ् युक्मा छि । – जीवन बिताउन गाह्रो छ ।)

युङ् क्रि. – बस्छ – stay (वासा हालापेक् छे युङ् । – चरा रातो पनि हुन्छ ।)

युङ्‌खा ना. – बस्ने ठाउँ – place to stay (युङ्‌खा मेत्दङ् नि । – बस्ने ठाउँ छैन रे ।)

युङ्‌ङिने क्रि. – बसौं – let’s sit (के झारा युङ्‌ङिने । – हामी सबै बसौं।)

युङ्‌मा अ.क्रि. – बस्नु – sit (बङ्‌ङा युङ्‌मा कानेइ । – काका बस्नुपर्छ है ।)

युन्पा क्रि.वि. – ओरालो – downward (युन्पा ओन्हा । – ओरालो दगुर्‍यो ।)

युम्बुङ् ना. – बुकी फूल – anaphalis contorta (युम्बुङ् ओम्पचिचि बेत् । – बुकी फूल सेतै फुल्छ ।)

युम्मा अ.क्रि. – पग्लिनु – melt (नाम् लोन्दा पअङ् नोङ् युम्मा पुस्‌सि । – सूर्य उदाएपछि हिउँ पाग्लिन थाल्यो ।)

युरुपा ना. – गोरू – ox (युरुपा चेन्याङ् । – गोरू चर्दैछ ।)

युरुमा ना. – गाई – cow (युरुमा चेन्याङ् । – गाई चर्दैछ ।)

योक् क्रि. – पुग्छ – enough (ओन्‌निआ योक् । – यतिले पुग्छ ।)

योक् ना. – पिडालु – yam (योक् पभाङ्‌निन् नालो खाहे । – पिडालु पाकेन भने खिर्‍याउछ ।)

योङ् ना. – गुड – nest (वासा योङ् पाक् । – चराले गुड लगाउँछ।)

योङ्‌नि ना. – साथी – friend (योङ्‌नि योङ्‌नि तोङ्‌मा दोत् । – साथी साथी मिल्नुपर्छ ।)

योङ्‌नि ओङ् ना. – साथीसँग – with friend (योङ्‌नि ओङ् बेना । – साथीसँग आउ ।)

योङ्‌मा क्रि. – बार्नु – give up/fasting (खावा योङ्‌मा दोत् । – मुख बार्नु पर्छ ।)

योङ्‌मा स.क्रि. – पुर्‍याउनु – arrange consumption (ओन्‌नि दल्‌लिआ योङ्‌मा दोत् । – यति तेलले पुर्‍याउनु पर्छ ।)

योङ्‌युप् ना. – पाइला – step (चाभाबो कयोङ्‌युप् होक्दुम् किना कगोङ्‌मा सिन्दुम् । – बाघको पाइला नापेर उसको उचाई थाहा पाइन्छ ।)

योङ्‌वा ना. – नदी – river (योङ्‌वामा पोरा । – नदी बढ्‌यो ।)

योङ्‌सङ् ना. – चिलाउने – a screaming tree (योङ्‌सङ्आ खाहोङ्। – चिलाउने रुखले चिलाउछ ।)

योत्मा स.क्रि. – थप्नु – add (साम्‌सिआ पयोक्‌निन् योत्मा दोत्। – घासले पुग्दैन थप्नुपर्छ ।)

योत्मा अ.क्रि. – कुहिनु – rot (पुरुप् योत्मा मुयाङ् । – काक्रा कुहिन लाग्यो ।)

योन् ना. – चिउडो – chin (का योन् तधुक्‌सि ? – तिम्रो चिउडो ठोक्‍कायौ ?)